Canúint Dhoire go Gaeilge …

Is dócha go bhfuil muintir Dhoire théis titim amach liom i ndiaidh mo phost deireannach ach seo rud eile a bhaineann le cheathrú chathair na hÉireann.

Sa chéad dul síos bím in amhrás más féidir le lucht na Gaelscoileanna an teanga a fhoghlaíonn siad iontu a úsáid ina ngáthshaol, ar an iomlán. Cha bhíonn an fhoclóir iomlán acu don tsráid. Sin mo thaithí fhéin de, as a bheith ag obair iontu ar scór ar bith.

Mar sin, silim go gcaithfear Gaeilge a chur ar gháthchaint s’acu, an slang s'acu a chur ar fáil dóibh, béarlagair na sráideanna s'acu. Anois ar nós gach cathair eile, tá canúint agus béarlagair ar leith ag muintir Dhoire. Mar sin de ghoid mé an liosta focal seo ó Derryman, tá súil agam nach miste leis. Canúint bheo Dhoire atá ann, tá iarracht déanta agam fhéin chun Gaeilge a chur air, fáilte roimh ceartúchán nó tuairim ar bith eile.

a hanlin (a handling) – tá sé ina ciolar cait. affronted – náiriste. all loured - tá mé ar mhuin na muice. aye ryt - seadh, cinnte. aye surely – seadh, cinnte. bags – (ie. I bags sitting in the front seat) - liomsa! bars – scéal, scannal. bat in the mouth - dorn sa gob. batter on – dul ar aghaigh. belter - brilliant, iontach. big lump – putrachán. blocked - ólta. blootered - ólta. boggin – broghach. boulted – bhain sé as. brass neck (i.e. she has a brass neck) – tá sé de shotal aici. bucketin – cur báistí. burnie – té. c' mere a minute - goitse bomáinte. c' mere hi – goitse a bhodaigh. cack – cac, cat – cac. catch yurself on –bíodh ciall agat. chancer – cearrbhach. chippy – tipí, c'mere but I … – aontaim leat ach ….class - ar fheabhas. cracker – den scoith. craic – spóirt. crips – brioscaí. culchie- tuathanach, sléibhteoir. dander –spaisteoireacht. dead on – maith ort, go breá, maith go leor. deadly – thar barr, ar dóigh, ar fheabhas, spreacúil. deef - bodhar. dry yer eyes – stad den chaoineadh (stop den a bheith ag gearáin). feardy custard – tá cré bhuí ionat! git away – ag magadh atá tú. git off – buail craiceann le … .headin – dul go dtí. hi – a chara, a mhic, a níon. how's she cutting – dé do chruth? i'm monkeyed! – ar maos leis an ól. jist - go díreach. lethal - millteanach / iontach maith, ar dóigh. ma - mam. magic hi - scoinneal / iontach. marra - amárach. mind - cuimhnigh. mon you – goitse, déan prainn. mouth – geabaire. mouth as wide a the Foyle – tá béal chomh mór le Doire ort. mucker – friend, cara. natter – comhluadar, comhrá. och dear aye – seadh, cinnte. och yer alright hi – go ndéana mhaith duit. on the rip – ar an ól. on the tear – ar an drabhláis. palatic – stucaigh. peelers - péilirí. plastered –stucaigh. sad about ye! - tá mo chroí briste agat. saunter – guailleáil. scranner - bochtán. slabber – clabaire. snotter box - gaothsán. sound – go maith, go breá / maith ort. stacks - neart, a lán, go leor. stick – spocadh faoi. them there – an dream úd. themins – iad siúd. wane – leabh / páiste. waster – diomailteoir, drabhlásóir. wee buns – fadhb ar bith. wee critter – créatúr beag. wee minute – bomainte beag. wee nadger – páiste beag. wile - millteanach, uafasach. wile civil – millteanach béasach. wile colour - dáth an bháis. wile dry – an tirim. wile lukin - míofar. wile strange - millteanach ait. wise up – bíodh ciall agat. watdat? - ’Dé sin. Worser – níos measa arís. Wrecked (tired) Claoidhte. yano? - An dtuigeann tú. yer man – mo dhuine ansin. yes boss – Anois a shaoi, anois a chara. yes hi – Anois. yankin! - thats disgusting! - sin cáidheach. yur heads a Marley - tá tú ar mire / as do mheabhair. yuve a neck on yee – nach dána thú.